Odbiór DAB+ "na byle czym"

[szopen]

Może zacznę od mini-wstępu - temat dotyczy "byle czego", czyli sprzętu opartego na chipie Realteka RTL2832 (lub jego pochodnych czy poprzedników).

Do tematu natchnął mnie tuner DAB/DAB+ niegdyś rozdawany za zachodnią granicą (konkretnie "WDR DAB stick"), który podobno działa wyłącznie od windowsa xp po siódemkę (i z tego powodu trafił w moje ręce - bo podobno nie działa ani pod win 10, ani pod linuxem).
Jest to w istocie rebrandowany "NOXON DAB Stick" produkowany(?) przez niegdysiejszego Terratec'a.

Oficjalne wsparcie (faktycznie ogranicza się tylko do windowsa od xp, przez vistę i 7 po 8, ale win 10 rzeczywiście brak)
http://noxon.technishop.ch/support/downloads/
serwer zawierający (chyba) wszystkie oficjalne pliki "starego" Terrateca (jak się komuś nudzi to warto zrobić sobie mirror, bo ta marka chyba się skończyła… a dość ciekawego sprzętu mieli jednak sporo w swojej ofercie) w tym cały katalog poświęcony marce Noxxon
http://terratec.ultron.info/NOXON/
a w nim wszystkie oficjalne pliki dla wspomnianego sticka
http://terratec.ultron.info/NOXON/NOXON_DAB_Stick/

Ten sam (lub łudząco podobny, bo z tej samej linii produkcyjnej, odmiany prawdopodobnie minimalnie mogły się różnić sprzętowo) sprzęt nosi nazwy:
"NOXON DAB Stick"
"NOXON DAB Stick (Rev.2)"
"Deutschlandradio DAB Stick"
"Fraunhofer DAB Stick"
"Media Broadcast DAB Stick"
"BR DAB Stick"
"WDR DAB Stick"
"MuellerVerlag DAB Stick"
i jest to zestaw obsługiwany przez sterownik (o czym dalej)
https://www.ukwtv.de/cms/index.php?optio...eiber3.zip

No i teraz najciekawsze - program "DAB Player von Andreas Gsinn"

niemieckojęzyczne forum poświęcone temu programowi
https://www.rundfunkforum.de/viewtopic.php?f=11&t=55891
screenshoty (załączę również kilka jako załączniki)
https://www.ukwtv.de/cms/index.php?optio...creenshots
no i zasadniczy program (działa w windows 7, 8, 8.1 i 10 oraz biorąc pod uwagę edycję "wine" również w linuxie) oraz sterowniki, również działające w windows10
https://www.ukwtv.de/cms/radio-dx/downlo...gsinn.html
Aplikacja na obecnym etapie rozwoju wspiera Dynamic Label+ (żadna stacja z MUX PR Wrocław nie nadaje), Slideshow (działa, dla kanałów go nadających), Journaline (działa, dla kanałów go nadających, zwykle w parze z Slideshow, nadawane są przeważnie tylko nagłówki artykułów dostępnych na stronie www tego kanału radiowego, czyli u nas jest to traktowane na odczepnego - ma coś być to jest, bez wnikania w (bez)użyteczność przekazu… bo na co komu nieotwieralne odnośniki typu: [posłuchaj wywiadu] czy [wideo], a PRW Kultura nadaje np. krótkie wizytówki swoich dziennikarzy)

---

Cudów nie ma, mimo że mieszkam we Wrocławiu, to na antence dołączonej do zestawu odbiór jest powiedzmy sobie taki sobie (musiałbym przymocować antenę w dość absurdalnym miejscu, więc sobie to daruję), wymagana jest prawdziwa instalacja antenowa, niezbędne do poprawnego odbioru minimum odstępu sygnału od szumu (na tym sprzęcie) to koło 7dB, poniżej są już zakłócenia - odbiór rwany/dławiony lub z zakłóceniami (typowe cyfrowe zniekształcenia typu "bulgot i świergotanie" ) a poniżej 5dB to już "brak sygnału" (a na dołączonej antence mam S/N na poziomie od 0 do 7,5dB… przeważnie z tego zakresu, gdzie już nie ma szans na poprawny odbiór - widać to na obrazku ze statystyką przepływności - te duże spadki to brak odbioru)

Przypomnijmy - w DAB+ jak dotąd wciąż w większości lokalizacji nadaje tylko Polskie Radio (i mimo, tego, że jestem we Wrocławiu nie uzyskałem odbioru ani eksperymentalnego MUX LokalDAB na kanale 11A
https://radiopolska.pl/wykaz/mux/145
ani MUX DABCAST na kanale 10A
https://radiopolska.pl/wykaz/mux/147
(wrocławski ponoć zawiera nawet 1 program więcej niż warszawski
https://radiopolska.pl/wykaz/mux/146 )

Aktualny spis nadawanych multipleksów znajdziemy tam:
https://radiopolska.pl/wykaz/dab
oraz planowanych do uruchomienia
https://radiopolska.pl/wykaz/poczekalnia/dab

Może w jakiś ładniejszy dzień wrzucę laptopa z odbiornikiem do samochodu, by zweryfikować czy realnie pozostałe wrocławskie MUXy są dostępne (jeśli będę miał czas na taką zabawę).

---

Wydaje się, że jednak czas DAB+ nadchodzi powoli do Polski, oto raport EBU na ten temat z lutego 2019
https://static.prsa.pl/1b08a0d5-1ca5-4d0...d2c80.file
(źródło https://www.polskieradio.pl/5/1222/Artyk...scia-radia ponieważ publiczny raport EBU nie jest dostępny publicznie bez logowania…
https://www.ebu.ch/media-intelligence/publications
chociaż jako zwykły użytkownik EBU mam do niego dostęp po zalogowaniu).

Mam nadzieję, że Polska nie wycofa się z dalszego wprowadzania DAB+ bo w końcu sprzęt zdatny do jego odbioru schodzi do normalnego pułapu cenowego…

[jackop]

Dla androida
https://play.google.com/store/apps/detai...elle.welle
https://www.welle.io/

[szopen]

welle.io jest nie tylko dla androida, ale z wspomnianym wyżej tunerem nie działa poprawnie (żaden mi znany androidowy sterownik SDR nie rozpoznaje tego tunera, również aplikacja DAB-Z sobie nie radzi a ona korzysta ze sterowników wbudowanych w aplikację edit ta apka jest dedykowana dla wybranych chińskich dedykowanych tunerów usb dab/dab+)

A swoją drogą softu umożliwiającego użycie mnóstwa modeli tunerów DVB-T do odbioru DAB jest sporo więcej (są nawet jakieś gotowe projekty budowy radia DAB+ dla RPi np. http://www.michaelcarden.net/?p=48 )

[Ekonomista]

szopen napisał(a):Może zacznę od mini-wstępu - temat dotyczy "byle czego", czyli sprzętu opartego na chipie Realteka RTL2832

Sam mam tuner DVB-T, który kupiłem właśnie ze względu na "czułość" tego chipa, a dokładnie wersji RTL2832U.

[jakubd]

A to ciekawy temat. Nie ma nigdzie jakiegoś fajnego zestawienia i info co najlepiej kupić. Mam jakiegoś cosia na tym chipie, ale pamiętam, że to było trochę słabe urządzenie jeżeli chodzi o czułość.

[jackop]

WDR DAB stick
sterownik android RTL2832U driver
https://play.google.com/store/apps/detai..._tcp_andro
płatny
Wavesink Plus DAB+ FM-RDS
darmowy działa
https://www.welle.io/

[szopen]

Na tym sterowniku wspomniany tuner (VID: 0ccd PID: 00b9) u mnie nie działa
(znalezione 0 kompatybilnych urządzeń)
płatny jest tylko sdr-touch (ale skoro nie działa sterownik to nie widzę sensu wydawania kasy na aplikację, choć się nad nią już kiedyś zastanawiałem, bo działa z tunerem DVB-T, ale on ma kiepską czułość, a nie mam w mieście warunków na instalację antenową)

Jakkolwiek nie wykluczam jakiegoś swojego błędu, skoro piszesz, że działa wypróbuję taka kombinację jeszcze na innym sprzęcie z androidem.

[Ekonomista]

Aż z ciekawości zainstalowałem apk welle.io ze strony:
https://github.com/AlbrechtL/welle.io/releases (strzelałem, że wersję 1.0 ARM i strzeliłem ), wgrałem do smartboxa Mecool m8s pro (potem się okazało, że jest dostępna apka, przez aplikację "aptoide tv").

Oczywiście aplikacja welle.io jest jak już podał kolega wyżej w Sklepie Google Play, ale nie szło bezpośrednio ze strony sklepu zdalnie zainstalować na urządzeniu z powodu braku kompatybilności (oficjalnie).

, kazało zainstalować aplikację
https://play.google.com/store/apps/detai..._tcp_andro
i zezwolić jej na "używanie urządzenia" czy jakoś tak. Następnie problem był tylko z interfejsem, ale podłączyłem zwykłą myszkę USB.
Pozostało podpiąć "kawał druta", bo na samym przedłużaczu antenowym nic nie znalazło i voilà: mam 9 stacji z kawałka przewodu głośnikowego.


Tuner DVB-T taki:

https://www.aliexpress.com/item/Professi...44158.html

Sorry za spam, ale to coś chyba nie ma nawet nazwy modelu.

---

Ps. Kupiłem specjalnie antenę VHF przed przeprowadzką, a zanim ją zdążyłem zainstalować na dachu to się przeprowadziłem do miejsca, gdzie akurat mieszkam kilka km od nadajnika i taki efekt.

---

Pps. Jednak przerywa od czasu do czasu. Może warto jednak ją zamontować...

[szopen]

Podmieniłem linka powyżej na taki do anglojęzycznego Ali (no niestety polska wersja językowa to horror, a jej odwiedzenie zmienia ciasteczka i zaczyna się ładować ten bełkot językowy…)

W ramach chwili wolnego ukręciłem antenę z 2 kawałków drutu by się przekonać, czy znajdę pozostałe multipleksy nie ruszając się z domu, no ale się nie udało (biorąc pod uwagę wcześniejsze doświadczenia z odbiorem dvb-t "w warunkach polowych" na antenach zrobionych z wieszaka do ubrań, czy z kawałka instalacyjnego przewodu elektroenergetycznego podłączonego do tybetańskich mis… ta antena to profeska ), niestety w mieszkaniu wciąż musiałaby być zainstalowana w absurdalnym miejscu, a efekt nie został osiągnięty (czyli w celu przeszukania eteru jednak muszę pojechać ze sprzętem na miasto), jakkolwiek odbiór muxa na kanale 5B w normalnej jakości stał się możliwy (to jednak wciąż miejsce montażu tego wynalazku DIY jest nie do przyjęcia…).

Natomiast oferta programowa z mux Polskiego Radia nie była/jest/będzie tym o czym marzyłem, chociaż już dla odbioru PR2 czy "trójki" w DAB+ (mimo niskiego bitrate "trójki") warto zmienić tuner na cyfrowy (byleby miał nadal też normalny FM), a z wrocławskiego muxa PR jest jeszcze dostępny regionalny program PRW oraz Radio Wrocław Kultura (ochrzczony skrótem RWK, niestety tu też zaoszczędzono na bitrate, a 9% przepływności MUXa się marnuje - choć rozumiem dlaczego - jest to zapewne rezerwa na kanał danych suplemantarnych dla stacji wciąż z niego nie korzystających, ale póki takich serwisów brak można by przydzielić wyższy bitrate dla stacji gdzie byłby z tego pożytek np. RWK, natomiast biorąc pod uwagę co nadaje PR24 jako slideshow, to w ten sposób jest zupełnie zmarnowany ten kawałek przepustowości……).
I to jest powód dla którego chcę ocenić swoje szanse na odbiór z pozostałych lokalnych muxów (bo chciałbym w ten sposób odbierać np. Radio RAM mimo, że to też państwowe Polskie Radio, to jednak jest to lokalny program miejski, a nie dla całego regionu jak PRW; czy studenckie radio LUZ; a nawet kanał mniejszości łemkowskiej http://www.lem.fm/ nadawany po łemkowsku, czyli w języku podobnym do ukraińskiego)

Kilka screenshotów tu dorzucę, bo zapomniałem o wizualizacji najciekawszej funkcji występującej w "DAB Player von Andreas Gsinn" a mianowicie funkcji ustawiania anteny (mamy wskaźnik sygnału w opcjach strojenia), ale już po tych kilku widać, że mam poprawę odbioru (średnia S/N nieco przekraczająca 9dB już wystarcza do odbioru niemal całkowicie bez zakłóceń):

[szopen]

@jackop
Jednak potwierdzam - wskazany sterownik działa na tym sprzęcie, tj. "WDR DAB stick", ale dopiero Redmi 4X którego używam jako podstawowego telefonu i nie chciałem sobie na nim śmiecić… okazał się być jedynym androidowym sprzętem z tych które posiadam, na którym to działa, a próbowałem wcześniej bezskutecznie na 2 tabletach z działającym OTG, na androidowym tv-boxie który ma normalne gniazda USB, ale wsparcia dla OTG w sumie nie sprawdziłem ale raczej byłby dziwne gdyby go nie miał oraz na telefonie, w którym mam gniazdo USB-C - tu akurat była prawdopodobnie winna przejściówka z C na micro-B, która po prostu nadaje się tylko do ładowania (a jednak nie tylko - zapomniałem, ale tego telefonu używam z tą przejściówką także jako zapasowego modemu, czyli dane obsługuje, ale nie OTG?)… a jedynie taki mam kabelek OTG (micro-B->żeńskie USB-A) - sprawdziłem go w trybie demo w SDRtouch (odbiór FM jest całkiem OK).

Niestety mimo działającego sterownika welle.io nie znajduje żadnej stacji na dołączonej do zestawu antence, będę chyba jednak myślał o montażu prawdziwej anteny - okazało się że jest szansa na odbiór wszystkich 3 multipleksów o ile tylko umieszczę prowizoryczną antenę chociaż kilkanaście centymetrów od linii ściany (poza balkon, właściwie ten balkon to loggia, co chyba wiele wyjaśnia) - no do tego by się przydał jeszcze "prawdziwy" tuner DAB+ (a oferta takiego sprzętu uboga, może czas na wymianę amplitunera? ale szkoda, bo ten "zabytek" co mam "zjada na śniadanie" wciąż wiele nowszych i nierozsądnie drogich modeli, ale "gołe" tunery mają wciąż absurdalne ceny, w dodatku to nadal te same kilkuletnie konstrukcje…).

Później dorzucę screenshoty z wycieczki po mieście (właściwie całe Śródmieście Wrocławia jest w dość dobrym zasięgu 3 multiplexów, część Krzyków także).

---

I kilka słów komentarza do tych obrazków:

pierwszy: tryb ustawiania anteny - wybieramy kanał na którym jest nadawany multipleks (w przeciwnym razie będziemy szukać wiatru w polu, ale to się wydaje oczywiste)

2 i 3 wyszukiwanie (na 2 złapałem moment gdy już był nastrojony kanał, ale jeszcze nie były znalezione stacje, na 3 sytuacja finalna)

4 i 5 widać podział tych mulitplexów - oba są całkiem sensownie podzielone (moim zdaniem) - komercyjny DABcast ma miejsce na 6 stacji (każda po 144CU) w przepływności 192kbps (co przy kodeku AAC-LC powinno dać jakość sporo przewyższającą FM, choć czy to potrzebne dla radia Maryja, które opiera się na mówionych audycjach?) z czego w tej chwili nadają 4 stacje a 1/3 przepływności jest w zapasie czyli zmieszczą się tam jeszcze 2 stacje z tym samym bitrate (w zasadzie mógłby być też podzielony inaczej, ale zapewne kierowano się zasadą - dla każdego po równo ), natomiast w multipleksie LokalDAB bitrate dla stacji jest mniejszy - każda dostała po 84CU czyli 112kbps (przy współczynniku kodowania 1/2 powszechnie stosowanym w DAB), za to mieści się w nim w ten sposób 10 stacji radiowych (również ze sprawiedliwym podziałem pasma) i jeszcze zostaje mły zapas na jakieś dane suplementarne (24CU są wolne).

Na pozostałych widać, że przy dobrym sygnale idzie jak po maśle, a są miejsca gdzie można uzyskać S/N nawet ponad 30dB.

[Ekonomista]

Też mam loggię i raczej brak "widoczności" nadajnika, chociaż nie wiele brakuje, bo prześwit między blokami jest niemal w jego kierunku. Warto montować antenę kierunkową przeznaczoną na to pasmo?

[szopen]

Jeśli chodzi o widoczność, to u mnie interesujący nadajnik (DABcast) jest po przeciwnej stronie bloku (za to na najwyższym budynku w mieście), więc odbiór tylko z odbić, a jest wystarczający, a trzeci multipleks (LokalDAB) który mnie interesuje ma rozrzucone po mieście 3 stosunkowo nisko umieszczone nadajniki (nawet nie wiem gdzie konkretnie) a mimo to też daje się odbierać.

Co do anteny nie będę się wygłupiał - zwykły pętlowy dipol na pasmo 200MHz powinien być wystarczający
https://www.dipol.com.pl/antena_telewizy..._A0110.htm
zrobię zaraz jakąś prowizorkę (z drutu) to może cyknę zdjęcie

[Ekonomista]

Ja mam mniej więcej coś takiego:
https://www.dipol.com.pl/antena_telewizy..._A0140.htm

Tylko nie wiem czy mam jeszcze instrukcję montażu. Też mi w sklepie dorzucili symetryzator czy coś- nie wiem gdzie to mam i czy trzeba montować?

[szopen]

Symetryzator z kompletu powinien pasować bezpośrednio do zacisków dipola (bo bez niego nie podłączysz dopasowanego koncentryka, tylko musiałbyś użyć kabla płaskiego), no chyba że masz radio z wejściem antenowym 300ohm to wtedy jest potrzebny symetryzator by z koncentryka przejść na "2 bolce" (ktoś to jeszcze stosuje?).

---

Przy okazji kilka screenshotów i fotka użytej antenki-samoróbki (oczywiście sama antena jak i sposób jej montażu są zdecydowanie nieoptymalne, no ale to była konstrukcja "na winie" = z tego co się nawinie pod ręką a i tak jest wielokrotnie lepsza od antenki dołączonej do kompletu z tunerem).

Jeszcze jedno - czułość tego tunera ("WDR DAB stick") jest znacznie wyższa niż tunera DVB-T, który posiadam od dawna (Not Only TV "LV5TDelux", który kiedyś bywał polecany do SDR zupełnie nie wiem dlaczego…) i dlatego przez lata żyłem w nieświadomości możliwości odbioru DAB+ u mnie (po prostu ten tuner nie znajdował nigdy żadnych stacji nawet gdy wyskoczyłem na balkon z równie kiepską antenką z jego kompletu, a w zbiorczej instalacji antenowej sygnału DAB brak…), dopiero po podłączeniu do mojej prowizorki aplikacja znajduje 1 najsilniejszy multiplex (ten Polskiego Radia).

[szopen]

Takie małe odświeżenie tematu - w sklepie google play jest stara wersja aplikacji, a niedawno wyszła wersja stabilna welle.io 2.0 (po 3 wersjach beta) i mogę ją szczerze polecić - na Androidzie instalujemy wersję z pliku apk dostępną tam
https://github.com/AlbrechtL/welle.io/releases
ARMv7 jest na 32bitowe procesory, a ARM64-v8 na procki 64bitowe (oczywiście mam na myśli architekturę ARM, bo są dostępne też wersje x86)
jak dla mnie to nowa jakość (dotąd na SBC robiącym za tv-boxa używałem zainstalowanej dość dawno wersji 1.0)
więcej informacji na oficjalnej stronie projektu
https://www.welle.io/

I jeszcze jedno - od czasu gdy zainstalowałem przyzwoitą antenę (zwykły dipol pętlowy, beż żadnych wzmacniaczy, na pasmo III VHF) odbiór wszystkich 3 mulitipleksów jakie są we Wrocławiu stał się w miarę bezproblemowy.

[zurich]

Mam pytanie odnośnie odbioru radia DAB + ,mieszkam w terenie odległym od nadajnika odbiór możliwy przez antenę zewnętrzną 75Ohm raczej , ale większość odbiorników nie ma wyjścia na antenę zewnętrzna tylko zwykła teleskopowa .Proszę o podanie tanich odbiorników DAB + z wyjściem antenowym zewnętrznym ? Chyba że w skrócie ktoś poda przepis na odbiór przez WDR DAB+ stick posiadam laptopa Windows 7 i smartphone ...Z góry dziękuję!

[szopen]

Nie ma tanich odbiorników DAB+ które mógłbym polecić, pozostaje kombinować tak jak to jest opisane w tym wątku

zurich napisał(a):Chyba że w skrócie ktoś poda przepis na odbiór przez WDR DAB+ stick posiadam laptopa Windows 7 i smartphone ...Z góry dziękuję!

przeczytaj zatem wątek od początku, laptop czy smartfon jest niepraktycznym rozwiązaniem (ze względu na sztywny kabel antenowy), więc tuner mam wpięty w tv-boxa, ale jeśli komuś to nie przeszkadza…
welle.io jest też w wersji na windows, ale "WDR DAB+ stick" na win7 możesz bezproblemowo używać z fabrycznym softem - to jest rebrandowany "NOXON DAB Stick", jeśli nie masz oryginalnego oprogramowania to linki w 1 poście.

---

Kwestię połączenia dipola z kablem koncentrycznym załatwia symetryzator (zwykle dodawany w komplecie do anteny).
Jako antenę można użyć zabytku stosowanego do odbioru na kanałach 6-12 dawnej tv analogowej (antena ma być dostosowana do pracy na częstotliwości w okolicy 200MHz), ewentualnie współczesne konstrukcje np. Dipol-1/DAB (dipol pętlowy), czy przy większej odległości od nadajnika Dipol-4/DAB (4-elementowa kierunkowa Yagi-Uda)

Do tunerów USB nie ma problemu z podłączeniem kabla koncentrycznego - stosujemy typową wtyczkę antenową "telewizyjną" (męski wtyk), w przypadku normalnych tunerów radiowych (bądź amplitunerów) zwykle stosowane jest gniazdo "typu radiowego" (czyli potrzebujemy wtyk żeński) ewentualnie złącze typu F.


Biedne radyjka z tunerem DAB+ można zmodyfikować do podpięcia takiej anteny dość prosto (choć to "partyzancka metoda") - środkową żyłę koncentryka podpinamy zamiast anteny teleskopowej (ewentualnie przez kondensator), a ekran do masy.

[szopen]

Jeśli ktoś eksperymentuje z odbiorem DAB+ to warto wiedzieć kiedy jest nieodpowiedni moment na takie eksperymenty (można długo szukać dziury w całym jeśli nadajnik jest aktualnie wyłączony), lista dotyczy tylko nadajników MUX (i FM) PR, ale stanowią one obecnie decydującą większość
https://www2.polskieradio.pl/czestotliwosci/przerwy/